7 Chiến Lược Hiệu Quả Để Nâng Cao Khả Năng Thuyết Trình Trước Công Chúng

Tôi vẫn nhớ như in lần đầu tiên thuyết trình trước lớp đại học cách đây khoảng 14-15 năm. Tôi rất run, nói lí nhí, mồ hô mồ kê nhễ nhại. Tôi không dám nhìn khán giả, mắt chỉ nhìn chằm chằm vào trần lớp học. Bài thuyết trình chỉ kéo dài khoảng 10 phút mà tôi tưởng như dài cả thế kỷ. Tôi đã đạt điểm rất thấp cho bài nói ấy. 

Vốn là một người nhút nhát nên thuyết trình là một cực hình đối với tôi. 

Nhưng đó là câu chuyện cách đây hơn 10 năm rồi. 

Hiện tại, kỹ năng thuyết trình là một điểm mạnh của tôi. Khi còn học thạc sỹ ở Anh, tôi luôn nhận được điểm cao và sự khen ngợi của thầy cô và bạn bè về các bài thuyết trình trước lớp. Sau khi sang Mỹ học Tiến sĩ, kỹ năng thuyết trình cũng giúp tôi tiến xa trong sự nghiệp. Vào năm thứ 2 Tiến sĩ, tôi phải trình bày bài nghiên cứu trước hội đồng giáo sư của khoa. Thật vui, vì bài trình bày được đánh giá là cực kỳ xuất sắc.

Kỹ năng nói trước đám đông tốt cũng giúp tôi tìm được việc vào năm cuối của chương trình Tiến sĩ.

Tuy không phải là người hướng ngoại, nhưng tôi rất thích thuyết trình. 

Nhiều đồng nghiệp nghĩ rằng tôi sinh ra vốn đã có khả năng nói trước đám đông và dạy học một cách tự nhiên. 

Nhưng tôi có thể khảng định rằng, để có được khả năng thuyết trình như ngày hôm nay, tôi đã phải cố gắng luyện tập rất nhiều. Tôi không phải là người có khả năng ăn nói, thuyết trình tự nhiên. Thậm chí, tôi từng nghĩ, bản thân không có khả năng ăn nói khéo léo lưu loát như nhiều người.

Trong bài viết ngày hôm nay, tôi chia sẻ với bạn cách nâng cao khả năng thuyết trình – presentation skills.

Vì sao kỹ năng thuyết trình rất quan trọng?

Kỹ năng thuyết trình tốt giúp bạn giao tiếp hiệu quả, giúp bạn truyền đạt ý kiến, thông điệp, và thông tin một cách rõ ràng. 

Một buổi thuyết trình xuất sắc giúp bạn tạo ra ấn tượng tích cực với khán giả. Kỹ năng thuyết trình giúp bạn tự tin và chuyên nghiệp, điều này có thể tăng cường uy tín và lòng tin từ phía người nghe.

Trong nhiều ngành nghề, khả năng thuyết trình là một kỹ năng quan trọng. Nó có thể giúp bạn nổi bật trong công việc. Ví dụ, với khả năng thuyết trình tốt, bạn có thể thuyết phục đồng đội lắng nghe ý kiến của mình, thuyết phục khách hàng mua sản phẩm của công ty. Công việc nghiên cứu và giảng dạy yêu cầu khả năng thuyết trình cực tốt.

Thuyết trình trước công chúng giúp phát triển kỹ năng tự tin và quản lý áp lực. Khi bạn có khả năng thuyết trình tốt, bạn cảm thấy tự tin hơn khi đối mặt với các tình huống giao tiếp khác.

Tóm lại, kỹ năng thuyết trình trước công chúng không chỉ quan trọng trong việc truyền đạt thông tin mà còn là một phần quan trọng của sự phát triển cá nhân và chuyên nghiệp.

Và đây là 7 cách tôi đã áp dụng để cải thiện khả năng thuyết trình. 

Luyện tập

Tôi rất tin vào câu “practice makes perfect”. Kỹ năng thuyết trình, cũng như mọi kỹ năng khác, có thể học được. Nếu luyện tập nhiều, chắc chắn, bạn sẽ trở thành người nói tốt trước công chúng.

Trước mỗi bài thuyết trình, tôi sẽ lên kế hoạch tập luyện trước vài tuần hoặc vài tháng. Đầu tiên, tôi sẽ viết kịch bản bài nói một cách chi tiết. Sau đó tôi sẽ làm slides. Khi đã có Powerpoint hoàn chỉnh, tôi sẽ tập luyện bài nói hàng ngày. Tôi tập đi tập lại đển khi nhớ rõ thữ tự các slides và những điều tôi cần nói. 

Khi được trường đại học tôi đang làm việc mời đến trường phỏng vấn, tôi có khoảng 3 tuần để chuẩn bị. Trong hai ngày phỏng vấn, tôi sẽ phải trình bày bài nghiên cứu trước toàn khoa. Tôi dành khoảng một tuần để viết kịch bản, làm slides, và chỉnh sửa bài nói hoàn chỉnh. Sau đó, tôi tập hàng ngày, đến tận ngày phỏng vấn. Tôi cũng tập trình bày tại lớp học và tưởng tượng khán giả đang ngồi bên dưới lắng nghe mình nói. Trước ngày trình bày, tôi cũng tập lại một lần nữa ở khách sạn.

Luyện tập nhiều giúp tôi rất tự tin vào bài nói.

Thể hiện sự nhiệt huyết

Để có một bài thuyết trình cuốn hút, người nói phải thể hiện được sự nhiệt huyết, và đam mê với chủ đề mình nói. Vì vậy, nếu được lựa chọn chủ đề cho bài thuyết trình, hãy chọn chủ để bạn thật sự thích và đam mê. Nếu bạn buộc phải thuyết trình về một chủ đề bạn không quan tâm, hãy đọc thật kỹ về chủ đề ấy và lựa chọn góc nhìn mà bạn thấy thú vị. 

Nếu bạn thích những điều bạn nói, sự nhiệt huyết sẽ đến một cách tự nhiên. Ánh mắt bạn sẽ sáng lên, giọng nói của bạn sẽ trở nên tự tin. Nếu bạn có thể khiến người nghe nghĩ, “Ồ, cô ấy/anh ấy thật sự đam mê chủ đề này”, thì bạn đã thành công rồi đấy!

Trong chương tình Tiến sĩ của trường Arizona tôi theo học trước đây, tất cả viên năm 2 phải trình bày một bài nghiên cứu trước giáo sư của khoa. Vào năm thứ 2, sinh viên vẫn đang học các phương pháp nghiên cứu và cách làm nghiên cứu, nên sinh viên phải thể hiện được được đây là một chủ đề thú vị, quan trọng, và thật sự có niềm đam mê với nó. 

Tưởng tượng về những hình ảnh tích cực

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi ta tưởng tượng ra một kết quả tích cực cho một tình huống trong cuộc sống, nhiều khả năng nó sẽ diễn ra đúng cách chúng ta hình dung. 

Có lẽ đây là tính cách của tôi. Tôi thường xuyên tưởng tượng trong đầu những kết quả tích cực. Ví dụ, khi mới bắt đầu học Tiến sĩ, tôi đã có ước mơ trở thành giáo sư đại học ở Mỹ. Tôi hay nghĩ đến hình ảnh tôi có phòng nghiên cứu riêng và giảng dạy tại một trường đại học. Tôi ít khi nghĩ, “Mình sẽ không thể làm được đâu”. Như tôi nói, có thể đó là tính cách của tôi. 

Trước mỗi buổi thuyết trình, thay vì nghĩ về những hình ảnh tiêu cực như bị người khác cười, chế nhạo, tôi thường tưởng tượng sẽ nhận được rất nhiều tiếng cười từ khán giả và sẽ để lại ấn tượng tốt trong lòng người nghe. 

Những hình ảnh tích cực giúp tôi cố gắng luyện tập để đạt được giây phút thành công.

Những suy nghĩ tích cực có thể cực kỳ hiệu quả, bạn hãy thử xem nhé.

Hiểu rằng khán giả rất cảm thông cho bạn

Ta thường sợ nói trước công chúng vì nghĩ rằng khán giả sẽ ngấm ngầm cười nhạo những bước đi sai lầm của ta. May mắn thay, điều này không xảy ra trong phần lớn các bài thuyết trình. Hãy nghĩ rằng khán giả muốn thấy bạn thành công. Nếu bạn trình bày trước thầy cô giáo, các thầy cô muốn bạn có một bài thuyết trình tốt. Nếu bạn trình bày trước đối tác hay đồng nghiệp, họ muốn bạn thành công. Không ai đến nghe bạn nói vì muốn tìm kiếm những sai lầm, điểm yếu của bạn.

Trước đây, khi thuyết trình, tôi thường nhìn biểu cảm khuôn mặt của khán giả và suy đoán liệu họ có cảm thấy bài thuyết trình của mình thú vị không. Nhưng tôi nhận ra rằng, ngay cả khi khán giả trông có vẻ thờ ơ, có thể họ đang rất tập trung lắng nghe và suy nghĩ về những gì bạn nói. Một khuôn mặt thờ ơ không có nghĩa là họ đang thấy bài nói quá bạn quá nhàm chán. 

Tôi học được điều này sau một thời gian dạy học. Nhiều khi sinh viên trông có vẻ không chú ý đến bài giảng, nhưng về sau lại chia sẻ với tôi rằng, các bài giảng của tôi rất thú vị.

Keep it simple

Tôi có cơ hội lắng nghe rất nhiều bài thuyết trình ở trường đại học nơi tôi đang giảng dạy. Đó là các bài thuyết trình của sinh viên, của diễn giả được trường mời đến chia sẻ với sinh viên và giảng viên, của đồng nghiệp, và của những ứng viên đến ứng tuyển vào các vị trí giáo sư ở trường. 

Những bài thuyết trình tệ nhất thường quá phức tạp và có quá nhiều thông tin. Bài nói với quá nhiều thông tin sẽ khiến người nghe rất khó theo dõi. 

Lời khuyên của tôi là trình bày một cách đơn giản. Tôi nghĩ một bài nói nên có 1- 2 bài học lớn được rút ra. Mọi thông tin bạn cung cấp cần bổ trợ cho những bài học lớn này. Như vậy bạn phải chọn lọc thông tin để đưa cho khán giả. Sau khi làm xong slides cho bài nói, tôi thường đọc lại thật kỹ, và nghĩ kỹ xem thông tin nào cần loại bỏ, thông tin nào cần giữ lại.

Bắt đầu bài thuyết trình bằng một câu chuyện

Bộ óc của chúng ta luôn bị thu hút bởi những câu chuyện. Ngay cả khi bạn trình bày một bài nghiên cứu định lượng, bạn cũng có thể thu hút sự chú ý của mọi người bằng một câu chuyện cụ thể về một con người hoặc một sự kiện nào đó. Từ con người hay sự kiện cụ thể ấy, ta có thể mở rộng ra một chủ đề nghiên cứu rộng lớn hơn. 

Ví dụ, tôi từng tham dự một bài nói về chính sách nhập cư của Mỹ sử dụng nghiên cứu định lượng. Nhưng diễn giả đã thu hút sự quan tâm của người nghe bằng cách kể câu chuyện cá nhân về hành trình trở thành người nhập cư ở Mỹ và những khó khăn gặp phải trong hành trình ấy.

Tham dự thật nhiều những bài thuyết trình của người khác

Ban đầu, tôi không có phong cách thuyết trình rõ ràng. Tôi tìm mọi cơ hội tham dự và lắng nghe những bài thuyết trình của người khác. Chẳng hạn, khi học PhD, tôi tham dự mọi bài nói của các giáo sư, các bạn cùng văn phòng, và những ứng viên đến trường phỏng vấn. Tôi cũng xem nhiều video trên Tedtalk. Dần dần, tôi nhận ra phong cách thuyết trình mà tôi thích và phù hợp với tính cách của bản thân. Tất nhiên tôi không copy phong cách của người khác, mà sửa đổi sao cho hợp với bản thân. 

Trong bài viết ngày hôm nay, tôi đã chia sẻ 7 cách tôi áp dụng để cải thiện khả năng thuyết trình. Có lẽ bài học lớn nhất bạn có thể rút ra được từ bài viết của tôi đó là, kỹ năng thuyết trình trước công chúng hoàn toàn có thể học được. Nếu bạn có một chiến lược cụ thể và luyện tập thật nhiều, chắc chắn kỹ năng nói trước công chúng của bạn sẽ cải thiện. 

Cảm ơn bạn đã ghé thăm blog! Tạm biệt và hẹn gặp lại bài viết tuần sau.

Trương Thanh Mai