Mới ngày nào, tôi còn đang đắm chìm trong những trang sách và luận án Tiến sĩ. Vậy mà tôi đã tốt nghiệp Tiến sĩ và bắt đầu con đường nghiên cứu và giảng dạy chuyên nghiệp được gần 2 năm. Bước chân vào sự nghiệp này, tôi đã phải đối mặt với những thách thức mới mẻ mà tôi không hề ngờ đến.  Hôm nay, khi nhìn lại quãng đường gần 2 năm đã qua, tôi muốn chia sẻ với bạn những thách thức và khác biệt giữa cuộc sống và công việc của một nghiên cứu sinh Tiến sĩ và một giáo sư đại học. Hi vọng bài viết sẽ hữu ích cho những bạn đang làm PhD và những ai muốn theo đuổi một sự nghiệp giảng dạy ở một trường đại học.  Sự độc lập Mục tiêu lớn nhất của một chương trình Tiến sĩ (doctoral program) là đào tạo ra những nhà nghiên cứu chuyên nghiệp độc lập. Khi bước vào năm cuối (năm thứ 5 ở trường Đại học Arizona), tôi rất nóng lòng muốn tốt nghiệp để xây dựng sự nghiệp của riêng mình.  Trong quá trình làm tiến sĩ, bản thân tôi cũng là một nghiên cứu sinh có khả năng làm việc độc lập cao. So với nhiều bạn cùng chương trình, tôi có thể tự viết nghiên cứu một mình, tự tìm cơ hội hợp tác, và biết rõ chủ đề nghiên cứu mình muốn theo đuổi ngay từ những ngày đầu làm PhD.  Tuy vậy, năm đầu tiên sau khi trở thành giáo sư đại học, nhiều lúc, tôi lại nhớ những tháng ngày ở chương trình Tiến sĩ. Khi đã hoàn toàn độc lập và tự đứng trên đôi chân của mình, đặc biệt là ở giai đoạn đầu, tôi bỗng thấy trân trọng hơn những ngày mình còn có sự định hướng và “phụ thuộc” vào người khác.  Chẳng hạn, khi còn là nghiên cứu sinh, tôi luôn có ai đó để xin ý kiến. Tôi có thể email cho giáo sư hướng dẫn và hẹn gặp để hỏi về ý tưởng hoặc lập luận cho một bài nghiên cứu của mình. Tôi có thể gửi bản nháp khảo sát và xin ý kiến của thầy trước khi thu thập số liệu. Khi lăn tăn không biết thiết kế nghiên cứu của mình có lỗ hổng nào không, tôi có thể thảo luận với các giáo sư trong hội đồng hướng dẫn luận án.  Khi trở thành nhà nghiên cứu độc lập, bạn sẽ phải tự quyết định mọi thứ, từ chủ đề nghiên cứu, thiết kế nghiên cứu, phân tích số liệu, tìm người hợp tác, trả lời nhận xét của những nhà bình duyệt, vân vân. Ngoài ra, bạn sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn với những gì bạn viết.  Có lần tôi chia sẻ vui vui với thầy hướng dẫn luận án rằng thỉnh thoảng tôi lại nhớ khoảng thời gian làm Tiến sĩ, vì tôi luôn nhận được sự góp ý và chỉ dẫn của thầy. Bây giờ, tôi phải luôn tự đưa ra mọi quyết định và hoàn toàn tự thân vận động (all on my own). Haha. Thầy cười và bảo, “Bất cứ khi nào em cần giúp đỡ, hãy nói cho tôi biết.” Tất nhiên, hiện tại, tôi chỉ tìm đến thầy khi cần những lời khuyên cho những việc lớn như là hướng phát triển lâu dài của sự nghiệp.  Sau gần 2 năm thì tôi đã quen và thật sự yêu thích sự độc lập và tự do mà công việc mang lại!