Kỳ này, mình nhận làm mentor cho một em sinh viên đại học năm thứ nhất. Nhiệm vụ chính của mình là dạy em ấy những kiến thức cơ bản về nghiên cứu khoa học, thông qua việc cho em tham gia vào một dự án mà mình đang làm. Em là một trong những sinh viên năm nhất xuất sắc được nhận học bổng toàn phần của trường (trường trả toàn bộ tiền học phí và tiền ăn ở trong bốn năm học đại học). Những sinh viên được chọn trao học bổng đều rất thông minh và chủ động, nên khi được mời trở thành người hướng dẫn của em trong hai năm, mình nhận lời ngay. Trường cũng có hỗ trợ thêm tài chính cho công việc này (không tính vào lương). Một hôm, em email xin phỏng vấn mình về hành trình đến với nghiên cứu và giảng dạy. Đây là một bài tập của một lớp khác mà em đang học. Tất nhiên là mình đồng ý rồi. Cuộc “phỏng vấn” đó đã cho mình cơ hội nhìn lại hành trình đến với công việc và con đường nghiên cứu – giảng dạy hiện tại.
Tag: Học tiến sĩ
Có nên theo đuổi con đường học thuật?
Tuần này, một sinh viên ghé văn phòng để xin lời khuyên cho bài thuyết trình nhóm cuối kỳ. Trước khi về, em chia sẻ rằng em muốn trở thành giáo sư đại học vì “rất thích những gì cô đang làm.” Mình khuyên em ấy nên đi làm một vài năm trước khi quyết định có nên theo con đường học thuật hay không. Thật sự, mình rất thích công việc và lối sống của nghề giáo sư, nhưng gần đây, mình không còn thấy thoải mái khi khuyên sinh viên — dù ở bậc đại học hay sau đại học — theo đuổi con đường này. Vì sao? Thứ nhất, thị trường việc làm học thuật ngày càng cạnh tranh, cung vượt xa cầu. Ngay cả khi tốt nghiệp tiến sĩ từ những trường hàng đầu, cũng không có gì đảm bảo sinh viên sẽ tìm được vị trí giảng viên ở một trường đại học. Một người bạn làm tiến sĩ cùng năm với mình đã phải từ bỏ ước mơ học thuật sau 3 năm không tìm được việc, dù hồ sơ rất xuất sắc. Liệu có đáng để dành ra năm, sáu, hoặc thậm chí bảy năm làm tiến sĩ — rồi sau đó lại không thể thực hiện được ước mơ của mình?
Bảy năm ăn tết xa nhà
Đã bảy năm trôi qua kể từ lần cuối tôi đón Tết ở Việt Nam. Lần cuối cùng ăn Tết ở nhà là năm 2017, ngay trước khi tôi sang Mỹ học Tiến sĩ. Năm ấy, bạn đồng hành đón tết với gia đình tôi.
So sánh nước Anh và nước Mỹ: Chính trị, giao thông, y tế, thể thao, và xã hội
Có 3 quốc gia mình có thể gọi là nhà: Việt Nam, Anh, và Mỹ. Mình sinh ra và lớn lên ở Việt Nam. Đến năm 26, tuổi mình có cơ hội học thạc sĩ và làm việc 2 năm ở Anh. Đến năm 29 tuổi, mình sang Mỹ học tiến sĩ, và hiện tại mình đã an cư, lập nghiệp ở Mỹ. Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ nhưng điểm khác biệt thú vị giữa nước Anh và nước Mỹ. Chính trị Mỹ là nước một chính thể cộng hoà tổng thổng (Presidential system). Ở Mỹ không có vua hoặc nữ hoàng, vì vậy Tổng thống đóng hai vai trò vừa là nguyên thủ quốc gia hay là người đứng đầu nhà nước (head of state) và là người đứng đầu chính phủ (head of government). Người dân sẽ trực tiếp bầu tổng thống 4 năm một lần. Mỗi tổng thống có thể được bầu tối đa 2 nhiệm kỳ (8 năm). Vì là người đứng đầu chính phủ, nên Tổng thống là người lãnh đạo của nhánh hành pháp (Executive branch) và chịu trách nhiệm về việc thực thi luật pháp, chỉ huy quân đội và tiến hành quan hệ ngoại giao. Tổng thống bổ nhiệm các thành viên nội các (tương đương ở Việt Nam là các bộ) để giám sát các bộ phận và cơ quan chính phủ khác nhau. Nhánh lập pháp (quốc hội) có hai viện, bao gồm Thượng viện và Hạ viện. Thành viên của Quốc hội được bầu bởi công dân của bang và quận nơi họ sống. Có thể thấy là ở Mỹ người dân sẽ bầu tổng thống và bầu người đại diện trong quốc hội riêng rẽ nhau. Vì thế Hệ thống chính trị của Mỹ được đặc trưng bởi sự phân chia quyền lực nghiêm ngặt giữa các nhánh hành pháp, lập pháp, và tư pháp, với mỗi nhánh có quyền lực và trách nhiệm riêng biệt. Anh là một chính thể đại nghị (Parliamentary system), như tên gọi của nó, yếu tố cơ bản chính trong hệ thống chính trị của Anh là Nghị viện (Parliament). Ở Anh, vua hoặc nữ hoàng đóng vai trò là nguyên thủ quốc gia hay là người đứng đầu nhà nước (head of state). Hiện tại King Charles III là nguyên thủ quốc gia. Tuy nhiên vua hoặc nữ hoàng không thật sự có quyền lực. Vai trò của vua hay nữ hoàng chủ yếu mang tính biểu tượng và lễ nghi. Thủ tướng là người đứng đầu chính phủ (head of government). Quyền lực thật sự ở Anh nằm trong quốc hội và thủ tướng, không phải vua hay nữ hoàng. Khác với tổng thổng ở Mỹ, người dân Anh không trực tiếp bầu thủ tướng. Người dân sẽ bầu người đại diện ở Hạ Viên ở Quốc hội. Đảng nào có nhiều ghế nhất ở Hạ Viện sẽ trở thành đảng cầm quyền trong quốc hội Anh. Và thủ tướng Anh là người lãnh đạo của đảng chính trị đang cầm quyền trong Quốc hội. Thủ tướng Anh không có nhiệm kỳ cố định như tổng thống Mỹ. Thủ tướng có thể bị loại bỏ nếu đang cầm quyền mà không còn sự tín nhiệm của các thành viên ngay trong đảng của mình. Khác với Mỹ, hệ thống chính trị của Anh có sự hợp nhất quyền lực giữa nhánh hành pháp và lập pháp, với Thủ tướng và các bộ trưởng khác là thành viên của Quốc hội và tham gia tích cực vào quá trình lập pháp.
5 khó khăn tôi gặp phải trên hành trình tìm công việc giáo sư Đại ở Mỹ
Trong bài viết này, tôi muốn chia sẻ với bạn 5 khó khăn trên hành trình tìm công việc giảng viên Đại học tại Mỹ. Hi vọng bài viết sẽ hữu ích đối với những bạn nào đang học tiến sĩ, chuẩn bị tốt nghiệp tiến sĩ và đang có mong muốn đi theo con đường học thuật ở nước ngoài, đặc biệt là ở Mỹ. Cho những bạn nào lần đầu đến với blog, tôi hiện đang là giáo sư bậc 1(Assitant professor) ngành Khoa học chính trị tại trường đại học Marquette ở bang Wisconsin, Mỹ. Tôi bắt đầu công việc này vào tháng 8/2023. Công việc chính của tôi là xuất bản nghiên cứu, dạy sinh viên đại học và sau đại học, và tham gia các hoạt động phụng sự trường và ngành. Đây thật sự là công việc mơ ước của tôi bởi tôi có rất nhiều cơ hội, thời gian, nguồn lực để làm nghiên cứu và dạy các lớp học về các chủ đề tôi thật sự yêu thích như Chính trị, xã hội các nước châu Á, phân tích số liệu, và phương pháp nghiên cứu. Nhưng hành trình tôi đến với công việc này không trải toàn hoa hồng.



