Khi mình quyết định “khó tính” hơn với sinh viên

Kỳ này, mình dạy một lớp nhập môn bắt buộc nên có tới 56 sinh viên. Mình yêu cầu mỗi sinh viên phải thuyết trình theo nhóm một lần trong suốt học kỳ. Trước học kỳ mùa thu năm nay (mùa thu 2025), mình đã dạy lớp này hai lần, nhưng mình không thật sự hài lòng với chất lượng các bài thuyết trình nhóm. Vấn đề lớn nhất là nhiều em đọc trực tiếp từ điện thoại, máy tính, iPad hoặc PowerPoint, thậm chí có em còn không ngẩng mặt lên nhìn khán giả một lần. Năm nay, mình muốn có một sự thay đổi lớn. Mình muốn các bài thuyết trình đạt chất lượng cao hơn, và quan trọng hơn là giúp sinh viên phát triển kỹ năng nói trước đám đông. Mình muốn đặt kỳ vọng cao và yêu cầu rõ ràng để các em chuẩn bị nghiêm túc và trình bày ở mức độ chuyên nghiệp.

Một cuộc phỏng vấn nhỏ giúp mình nhìn lại hành trình đã đi 🌿

Kỳ này, mình nhận làm mentor cho một em sinh viên đại học năm thứ nhất. Nhiệm vụ chính của mình là dạy em ấy những kiến thức cơ bản về nghiên cứu khoa học, thông qua việc cho em tham gia vào một dự án mà mình đang làm. Em là một trong những sinh viên năm nhất xuất sắc được nhận học bổng toàn phần của trường (trường trả toàn bộ tiền học phí và tiền ăn ở trong bốn năm học đại học).  Những sinh viên được chọn trao học bổng đều rất thông minh và chủ động, nên khi được mời trở thành người hướng dẫn của em trong hai năm, mình nhận lời ngay. Trường cũng có hỗ trợ thêm tài chính cho công việc này (không tính vào lương).  Một hôm, em email xin phỏng vấn mình về hành trình đến với nghiên cứu và giảng dạy. Đây là một bài tập của một lớp khác mà em đang học. Tất nhiên là mình đồng ý rồi. Cuộc “phỏng vấn” đó đã cho mình cơ hội nhìn lại hành trình đến với công việc và con đường nghiên cứu – giảng dạy hiện tại.

Có nên theo đuổi con đường học thuật?

Tuần này, một sinh viên ghé văn phòng để xin lời khuyên cho bài thuyết trình nhóm cuối kỳ. Trước khi về, em chia sẻ rằng em muốn trở thành giáo sư đại học vì “rất thích những gì cô đang làm.” Mình khuyên em ấy nên đi làm một vài năm trước khi quyết định có nên theo con đường học thuật hay không. Thật sự, mình rất thích công việc và lối sống của nghề giáo sư, nhưng gần đây, mình không còn thấy thoải mái khi khuyên sinh viên — dù ở bậc đại học hay sau đại học — theo đuổi con đường này. Vì sao? Thứ nhất, thị trường việc làm học thuật ngày càng cạnh tranh, cung vượt xa cầu. Ngay cả khi tốt nghiệp tiến sĩ từ những trường hàng đầu, cũng không có gì đảm bảo sinh viên sẽ tìm được vị trí giảng viên ở một trường đại học. Một người bạn làm tiến sĩ cùng năm với mình đã phải từ bỏ ước mơ học thuật sau 3 năm không tìm được việc, dù hồ sơ rất xuất sắc. Liệu có đáng để dành ra năm, sáu, hoặc thậm chí bảy năm làm tiến sĩ — rồi sau đó lại không thể thực hiện được ước mơ của mình?

Bảy năm ăn tết xa nhà

Đã bảy năm trôi qua kể từ lần cuối tôi đón Tết ở Việt Nam. Lần cuối cùng ăn Tết ở nhà là năm 2017, ngay trước khi tôi sang Mỹ học Tiến sĩ. Năm ấy, bạn đồng hành đón tết với gia đình tôi.

Dạy đại học ở Mỹ: 10 bài học sau gần 3 năm đứng lớp

Sáng thứ sáu (13/12/2024), tôi thức dậy lúc sáu giờ sáng, chuẩn bị bữa sáng và bữa trưa cho con gái mang đến lớp. Đến 7 giờ 15, tôi lái xe đến trường để chuẩn bị coi thi cuối kỳ, dự kiến diễn ra lúc 8 giờ sáng. Tuy bài thi kéo dài hai tiếng, phần lớn sinh viên đã hoàn thành và nộp bài trước 9 giờ 30.  Sau khi coi thi, tôi ghé mua một cốc latte nóng hổi rồi quay về văn phòng, vừa nhâm nhi cà phê vừa chấm thi. Vì kỳ này tôi chỉ có 22 sinh viên (17 sinh viên đại học và 5 sinh viên sau đại học), việc chấm bài và nộp điểm cho trường diễn ra khá nhanh. Đến ba giờ chiều, tôi đã hoàn thành mọi việc và có thời gian sửa bài nghiên cứu đang viết dở. Trên đường lái xe về nhà, tôi nghĩ rất nhiều về hành trình giảng dạy của mình suốt ba năm qua. Thời gian trôi thật nhanh, vậy là tôi đã làm giảng viên đại học ở Mỹ gần ba năm, với tổng cộng năm học kỳ giảng dạy. Trong hành trình ấy, tôi đã rút ra được nhiều bài học sâu sắc về giảng dạy. Bài viết này là nơi tôi chia sẻ những điều đó với bạn.