“Số phận” những nghiên cứu mình tham gia trong quá trình làm tiến sỹ

Trong bài blog tuần này, mình chia sẻ những dự án nghiên cứu mình đã tham gia trong suốt mấy năm làm nghiên cứu sinh. Mình bắt đầu theo đuổi con đường tiến sỹ từ năm 2017, nghĩa là năm học đầu tiên của mình là 2017-2018. Suốt bốn năm qua, mình đã tham gia nhiều nghiên cứu, nhưng không phải dự án nào cũng có “số phận” ngọt ngào! Có bài nghiên cứu được xuất bản, nhưng cũng có bài vẫn đang loay hoay tìm một “ngôi nhà” cho mình. Lại cũng có những dự án mình bắt đầu với rất nhiều nhiệt huyết, và hứng khởi, nhưng rồi vì nhiều lý do mà phải bỏ dở giữa chừng. 

Khi viết lại hành trình nghiên cứu mấy năm qua, mình cũng rút ra được nhiều bài học quý giá về học tiến sỹ, viết, và xuất bản nghiên cứu!

Dự án nghiên cứu 1 (a co-authored paper): Ý tưởng dự án này xuất phát từ bài nghiên cứu cuối kỳ học mùa thu 2017, nghĩa là kỳ đầu tiên mình theo làm tiến sỹ. Nghiên cứu tìm hiểu tác động của mạng xã hội đối với các phong trào xã hội ở nông thôn và thành thị. Giáo sư hướng dẫn thấy bài viết có tiềm năng, nên đã hỗ trợ mình phát triển phần lý thuyết và lập luận để gửi đến một tạp chí. Dự án này có ý nghĩa rất lớn với mình, vì nó giúp mình đặt chân vào con đường xuất bản, xây dựng mối quan hệ làm việc với giáo sư hướng dẫn, học cách viết một bài nghiên cứu, và tìm ra điểm mạnh, điểm yếu của bản thân. Bạn có thể đọc thêm về trải nghiệm xuất bản bài báo đầu tiên của mình tại đây. 

Thời gian nộp bài cho tạp chí: Tháng 7/2018

Quyết định đầu tiên của tạp chí: Tháng 12/2018- Yêu cầu sửa và gửi lại (Revise and Resubmit)

Gửi lại cho tạp chí: Tháng 3/2019

Quyết định cuối cùng của tạp chí: Tháng 5/2019- Được chấp nhận xuất bản

Dự án nghiên cứu 2 (a co-authored paper): Năm 2019, giáo sư hướng dẫn và mình tham gia một panel về sự hình thành danh tính/bản sắc xã hội ở Đông Nam Á (Social identity formation in Southeast Asia), thuộc một hội thảo Khoa học Chính trị lớn ở Mỹ. Mục tiêu của panel là xuất bản một ấn phẩm đặc biệt (Special Issue) về đề tài này. Mình luôn thấy đề tài liên quan đến bản sắc cá nhân, bản sắc xã hội rất thú vị. Điều mình cảm thấy tự hào nhất về dự án này là mình tự thực hiện hơn chục thảo luận nhóm (focus group discussions) ở miền Bắc và miền Nam hè 2019. Nhưng quá trình viết bài nghiên cứu này thì thật sự…mệt mỏi, kéo dài hơn 1 năm, sửa đi sửa lại rất nhiều lần!

Thời gian nộp bài cho tạp chí: Tháng 8/2020

Quyết định đầu tiên của tạp chí: Tháng 11/2020- Yêu cầu sửa và gửi lại 

Gửi lại: Tháng 12/2020

Quyết định cuối cùng của tạp chí: Tháng 3/2021- Được chấp nhận xuất bản

Dự án nghiên cứu 3 (a co-authored paper): Dự án này được dựa trên ý tưởng bài nghiên cứu năm 2 của mình. Bài nghiên cứu tìm hiểu tác động của danh tính (identity) của những đồng minh không trực tiếp bị ảnh hưởng bởi những vấn đề của một phong trào xã hội, đối với sự ủng hộ của công chúng đối với phong trào đó. Mình rất thích dự án này, dù số phận của nó khá gập ghềnh! Haha

Thời gian nộp bài cho tạp chí: Tháng 9/2020

Quyết định đầu tiên của tạp chí: Tháng 12/2020- Từ chối hoàn toàn (Complete rejection)

Tình trạng hiện tại: Đang trong quá trình bình duyệt ở một tạp chí khác. Dù bị từ chối ở tạp chí đầu tiên tháng 12 năm ngoái, nhưng mãi đến tháng 4/2021, mình và đồng tác giả mới sửa xong và gửi cho một tạp chí khác. 

Dự án nghiên cứu 4 (a co-authored paper): Mình viết nghiên cứu này với một bạn nghiên cứu sinh đến từ một trường Đại học khác. Nghiên cứu tìm hiểu tác động của truyền thông nhà nước về một phong trào xã hội đối với sự ủng hộ của công chúng đối với phong trào đó. Có thể nói, đây là một trong dự án mình thấy thích và tự hào nhất. Mình và bạn đồng tác giả đã thật sự hết mình cho nghiên cứu này: dành cả gần 1 năm để thiết kế nghiên cứu và xây dựng lý thuyết. Sau khi có số liệu, và viết bản thảo đầu tiên, bọn mình đã trình bày ở nhiều hội thảo, và gửi cho nhiều giáo sư ở các trường Đại học khác để xin góp ý. 

Thời gian nộp bài cho tạp chí: Tháng 10/2020

Quyết định đầu tiên của tạp chí: Tháng 1/2021- Từ chối (Complete rejection)

Nộp bài cho tạp chí khác: Tháng 2/2021

Tình trạng hiện tại: Đang trong quá trình bình duyệt (Under Review). Mình nghĩ trong tháng 4 này, bọn mình sẽ có quyết định đầu tiên của tạp chí này. 

Dự án nghiên cứu 5 (a co-authored paper): Dự án này mình tham gia với hai giáo sư trong khoa. Dự án này cũng liên quan đến danh tính/bản sắc xã hội. Mình tham gia dự án với sự háo hức rất lớn, vì mình rất thích phần lập luận, và phương pháp luận của nghiên cứu. Dự án này được bắt đầu khoảng 3-4 tháng trước khi dịch Covid-19 nổ ra, và nhóm đã tổ chức 3-4 cuộc họp để bàn về dự án. Nhóm cũng đã có định hướng sẽ nộp cho tạp chí nào. 

Nhưng dự án hiện đang tạm dừng, vô thời hạn. haha. Mình nghĩ có lẽ dự án sẽ không có cơ hội được hồi sinh nữa. Sau khi mình hoàn thành phần thu thập số liệu vào tháng 7/2020, thì tất cả thành viên của nhóm đều rất bận. Mình thì muốn hoàn thành dự án 4, và tập trung viết đề xuất luận văn để có thể bảo vệ cuối năm 2020 hoặc đầu 2021. Và thế là, dự án đã bị bỏ rơi!

Dự án nghiên cứu 6 ( a co-authored paper). Mình tham gia dự án 6 với một bạn nghiên cứu sinh học Chính sách công ở khoa mình. Bài nghiên cứu so sánh quá trình ra chính sách môi trường của Hàn Quốc và Việt Nam. Vì không phải lĩnh vực chính của mình, nên mình bảo bạn, mình sẽ chỉ là tác giả phụ, và bạn sẽ là tác giả chính (lead author). Đóng góp chính của mình là thu thập và phân tích những va chạm liên quan đến môi trường ở các địa phương ở Việt Nam (Environmental disputes). 

Dự án này bắt  đầu từ hơn 1 năm trước, nhưng dây dưa mãi đến tháng 1/2021 mới bắt đầu. Nhưng dự án có lẽ cũng đã bị bỏ rơi, vì bọn mình đều đã bắt đầu viết luận văn. Trước khi bắt đầu giai đoạn luận văn, mình ngây thơ nghĩ, sẽ cố gắng có 1-2 dự án phụ bên cạnh luận văn. Nhưng thật sự, bây giờ mình chỉ muốn tập trung toàn bộ thời gian và sức lực vào luận văn, và hoàn thành nhưng dự án đang dang dở. Thật sự, bắt đầu một dự án hoàn toàn mới, bây giờ, thật sự quá sức với mình!

Dự án 7 (a co-authored project). Dự án này là một field experiment. Mình tham gia dự án từ khâu viết đề xuất xin tài chính (với 3 giáo sư và 1 bạn nghiên cứu sinh, đến từ các trường Đại học khác). Đề xuất được chấp nhận từ tháng 11/2019. Cứ tưởng nhóm có thể thực hiện được nghiên cứu vào giữa hè 2020, nhưng vì Covid-19 nên phải tạm dừng. 

Theo kế hoạch mới, hi vọng dự án bắt đầu được triển khai vào tháng 8/2021. 

Mình nghĩ, cũng phải mất 3-5 năm nữa, thì bài báo khoa học đầu tiên từ dự án mới ra đời!!

Dự án 8 & 9 (solo-authored papers). Hiện tại, mình đang tập trung phần lớn năng lượng vào hai chương của luận văn. Hi vọng, từ giờ đến kỳ học mùa thu, có thể gửi một chương đến một tạp chí. 

Dự án 10 (a solo-authored paper). Mình mới đồng ý tham gia dự án này. Chả là, hơn một tháng trước, mình nhận được lời mời tham gia một Ấn phẩm đặc biệt (Special Issue) về Democratic Backsliding. Mình đã suy nghĩ rất kỹ trước khi quyết định tham gia dự án này. Hiện giờ, mình thật sự chỉ muốn tập trung vào luận văn, nhưng tham gia dự án cũng cho mình cơ hội kết nối với các học giả khác. Giáo sư hướng dẫn bảo mình rằng, mình đang ở giai đoạn cần phải xây dựng các mối quan hệ, càng nhiều người biết về nghiên cứu của mình càng tốt. 

Thế nên, mình nghĩ dự án này là cơ hội tốt cho mình! Ngoài ra, điểm đặc biệt nhất của dự án này là sẽ quy tụ tiếng nói của các học giả nữ!! Mình rất thích các hoạt động trong đó phụ nữ giúp đỡ phụ nữ!

Có lẽ bài học lớn nhất mình học được khi tham gia các dự án trên là, mọi quyết định, lựa chọn đều có những đánh đổi (trade-offs). Tham gia nhiều dự án nghĩa là mình có nhiều cơ hội xuất bản, học hỏi từ những tác giả khác, và học cách xây dựng các mối quan hệ công việc hiệu quả. Nhưng mặt khác, đôi khi, mình cảm thấy đuối sức, vì vừa viết nghiên cứu riêng, vừa phải đảm bảo bài học trên lớp và các kỳ thi quan trọng của chương trình PhD. Có lúc mình thấy, mình thật quá tham công tiếc việc (workaholic). Trong 3 năm đầu, mình cảm giác, tâm trí mình lúc nào cũng chỉ xoay quanh công việc, công việc, và công việc.  Nhưng mình thật sự yêu những dự án mình tham gia, nên mình chấp nhận sự đánh đổi này! 

Sau bốn năm, mình thật sự thấm thía câu nói, “Muốn đi xa thì đi cùng nhau.” Mình rất trân trọng các cơ hội hợp tác với các giáo sư và các bạn nghiên cứu sinh khác. 

Mình cũng nhận ra, để xuất bản nghiên cứu, ta cần rất nhiều may mắn! Mình may mắn có sự giúp đỡ và hỗ trợ rất lớn của giáo sư hướng dẫn. Giáo sư cũng giúp mình kết nối với nhiều người, để mình có thể kiếm tìm những sự hợp tác khác.

Cảm ơn bạn đã ghé đọc blog! Chúc bạn một tuần mới làm việc hiệu quả!

Trương Thanh Mai